Metody pomocy dziecku z trudnościami emocjonalnymi

Kontynuując treści zawarte w poprzednim artykule warto przybliżyć jakie są znane i skuteczne metody pomagające dzieciom uporać się ze swoimi emocjami.

• Parafraza:

1. Gdy usłyszymy od swojej pociechy zdanie „Wszyscy mi ciągle dokuczają” warto powstrzymać pierwszy odruch, jakim jest zapewnienie, że sir myli, że na pewno tak nie jest,  że przecież Kasia Cię lubi itp. Zamiast tego warto „powtórzyć” dziecku to, co powiedziało, czyli dokonać parafrazy: „Ciągle Ci wszyscy dokuczają”.  Nasz rozmówca – bo warto tak równie? rozmawia? z dorosłymi – czuje się wtedy usłyszany i zrozumiany. On naprawdę nie chciał zapewnienia, że się myli, nie mówią nam tego po to, by teraz musieć nas do tego przekonywać. Chciał się podzielić swoimi uczuciami i chciał otrzymać dla nich i dla siebie akceptację. Możemy uwolnić się od zwyczaju dawania rad, rozwiązywania czyjegoś problemu – o ile o to nie prosi wprost, bardziej pomożemy mu przyjmująć, z ciepłem i życzliwością to, co ma nam do powiedzenia. Choć wydawać się to może niedostateczne – proszę popróbować. I odkryć, że dając niby niewiele, dajemy bardzo dużo.

• Klaryfikacja:

1. Czasami dziecko powie nam baaaaaardzo duuuuużo o swoich uczuciach. Być może właśnie pierwszy raz je nazywa, mówi o nich i wyjdzie z tego naprawdę potok słów. A może w całym rozemocjonowaniu będzie mówiło niezrozumiale? Szczególnie, gdy dziecko powiedziało dużo czy zrobiło to niejasno, ale również wtedy, gdy powiedziało mało i jasno, warto jest dokonać klaryfikacji, czyli wyjaśnienia, rozjaśnienia. Możemy to zrobić takimi słowami: „Czy dobrze zrozumiałam? Mówisz, że… ?”.  W tym miejscu staramy się podsumować, nazwać jakoś to, co usłyszeliśmy – np. „Czy dobrze zrozumiałam? Mówisz, że cały dzień czułeś, że klasa się z Ciebie śmieje?”. Nasz mózg korzysta z zupełnie innych struktur, gdy przetwarza to, co sami powiedzieliśmy, a innych gdy słyszymy kogoś innego – dlatego takie usłyszenie tego, co się powiedziało, sprowadzone do jasnego, precyzyjnego podsumowania może nam bardzo pomóc. Należy pamiętać, że owe niezrozumienie i dopytanie, bo w takiej formie dokonujemy klaryfikacji „bierzemy” na siebie, czyli po swojej stronie kładziemy odpowiedzialność za dopytywanie, nie dajemy odczuć dziecku, że mówi niejasno.

• Odzwierciedlanie uczuć:

1. Kompetencją szczególną, nie tylko u dzieci mających z tym największy problem ze względu na zaburzenia ze spektrum autyzmu, jest rozpoznawanie emocji. Z każdym człowiekiem, który nabierze kontaktu ze swoimi uczuciami, nauczy cię je nazywać świat staje się piękniejszym, lepszym miejscem. Tym bardziej istotne jest uczenie tego swoich dzieci, dawanie im tego w wyprawce na życie. Osiągamy to stosując w swoich wypowiedziach form:
   Widzę, że Słyszę, że Rozumiem, że + nazwanie uczuć
   1. Widzę, że bardzo się martwisz tym, czy dostaniesz walentynkę.
      albo Rozumiem, że zdenerwowałeś się na Tomka.
      albo Słyszę, że rozpiera Cię duma.

   Po pierwsze – znów dajemy wyraz temu, że słuchaliśmy uważnie dziecko i je zrozumieliśmy. Po drugie pomagamy mu poradzić sobie z tym, co czuje poprzez nazwanie jego emocji. Może to być przyczynkiem do późniejszej rozmowy o emocjach z młodszymi dziećmi, np. podczas oglądania bajek można próbować nazywać emocje bohaterów. Jeśli jest jakiś rodzaj inteligencji, na którego rozwoju powinni się skupić rodzice to jest to inteligencja emocjonalna dziecka. A nazywanie emocji, znajomość ich jest jej fundamentem.

    

   Słowem zakończenia

   Na koniec chciałabym zostawić Państwu kilka podpowiedzi, ubranych w krótkie myśli tak, by można było do nich szybko i wygodnie sięgnąć, na przykład wieszając je na lodówce czy notując w kalendarzu.

   1. Wysłuchaj uważnie dziecko – powstrzymaj się od komentarza, działania, podawania rozwiązań, parafrazuj. Pomyśl, że masz dwoje uszu, a jedne usta – trzymaj się tej proporcji.
   2. Zaakceptuj uczucia – pozwól dziecku je czuć, zrozum, że je czuje, bo ma jakiś powód (nawet jeśli go nie znasz albo się z nim nie zgadzasz).
   3. Nazwij uczucia – „Wygląda na to, że + nazwanie”

    

   Bibliografia:

   Adele Faber, Elaine Mazlish – „Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały. Jak słuchać, żeby z nami rozmawiały”

   http://neuropsychologia.org/wspolczujacy-mozg-neurobiologia-empatii

   https://www.slideshare.net/rodzice/jak-pomc-dziecku-radzi-sobie-z-silnymi-emocjami

   Prezentacja Anety Mazurkiewicz „Moc emocji” – Uniwersytet dzieci – https://www.slideshare.net/rodzice/jak-pomc-dziecku-radzi-sobie-z-silnymi-emocjami

psycholog
mgr Natalia Wernecka